HOME

Nowy rok, czyli Rosz ha-Szana (dosłownie: głowa roku) jest żydowskim świętem, które najbardziej ze wszystkich żydowskich świąt wykracza w swoim głębokim sensie także poza sprawy żydowskie i poza judaizm. Jest świętem, którego sens jest uniwersalny, bo dotyczy całej ludzkości.

Takie święta, jak np. Pesach (Wyjście z Egiptu), czy Szawuot (otrzymanie Tory) nawiązują do najważniejszych wydarzeń w historii Żydów i wyłącznie Żydów. Rosz ha-Szana nie dotyczy żadnego wydarzenia związanego bezpośrednio i szczególnie z Żydami (choć nawiązuje m.in. do narodzin i poświęcenia [związania - Akedat Jicchak] Izaaka). Jest to święto upamiętniające zakończenie Boskiej Kreacji, a dokładnie jej szósty dzień, w którym stworzony został człowiek. Człowiek, który przecież nie był Żydem, ale praojcem wszystkich ludzi.

Pierwszą ważną sprawą jest fakt, że nie jest to upamiętnianie stworzenia świata w sensie fizycznym - galaktyk, gwiazd, planet, oceanów, zwierząt, ale pojawienia się istoty ludzkiej. Drugą  jest to, że żydowski Nowy Rok obchodzony jest zupełnie inaczej niż Nowy Rok w większości kultur. Nie jest okazją do radosnej celebracji, alkoholu i zabawy. Jest Dniem Sądu. Dni Rosz ha-Szana są jednak dniami sądu nie wyłącznie nad Żydami. Bóg osądza wszystkie istoty i wszystkich ludzi na podstawie ich czynów. Decydują się ich przyszłe losy.

Charakterystyczną cechą obchodów Rosz-ha-szana jest dęcie w szofar (róg barani, znacznie rzadziej antylopy lub gazeli). Wynika to z przykazania Tory, którego wypełnienie nakazane jest w pierwszy dzień Rosz ha-Szana. Mędrcy ustanowili ten obowiązek również w drugi dzień święta. Rolę dęcia w szofar tak opisuje Rambam: " (micwa ta) pobudza nas słowami: "obudź się, o uśpiony! Spójrz na swoje czyny i wróć do Boga! Przypomnij sobie Kreatora - ty, któryś zapomniał prawdy własnego istnienia, poświęcając się próżnym działaniom życia, które nie mogą ci pomóc. Wejrzyj na swoją duszę! Zmień swoje czyny i postępowanie na lepsze! Odstąp od niegodziwości (...)"

Charakterystycznymi, tradycyjnymi potrawami na pierwszy wieczorny posiłek w Rosz ha-Szana są dania symbolizujące nadzieję na udany, dostatni nowy rok:

- jabłka w miodzie, przed spożyciem których wypowiada się słowa: "niech będzie Twoją wolą, aby obdarzyć nas dobrym, udanym rokiem"
- głowa ryby. Należy przed jej jedzeniem powiedzieć : "Niech będzie Twoją wolą, abyśmy szli na czele, a nie z tyłu"
- owoc granatu, przed jedzeniem którego trzeba powiedzieć : "Niech będzie Twoją wolą, aby nasze zasługi były tak liczne, jak pestki granatu"

Ponadto na Rosz ha-Szana popularne są między innymi:
- okrągłe challot (chałki) symbolizujace zrównoważone, harmonijne życie w nowym roku
- challot w kształcie ptakówsymbolizujące modlitwy, lecące w niebo jak na ptasich skrzydłach
- miód, w ktorym tradycyjnie macza się challot
- ciasto miodowe (lekach)

Tekst za: http://fzp.salon24.pl/221701,rosz-ha-szana-zydowski-nowy-rok