HOME

W czwartek 27 października w Synagodze pod Białym Bocianem odbył się panel dyskusyjny pt. „Droga ku tolerancji”. Miejsca prelegentów zajęli przedstawiciele czterech wyznań: prof. dr hab. Stefan Dudra (Kościół prawosławny), Krzysztof Korzonkowski (Gmina Wyznaniowa Żydowska), ks. bp elekt Waldemar Pytel (Kościół ewangelicko-augsburski) i ks. dr hab. Jarosław Lipniak (Kościół rzymskokatolicki), który w ostatniej chwili zastąpił ks. prof. Romana E. Rogowskiego. Moderatorem spotkania był prof. Adam Jezierski z Uniwersytetu Wrocławskiego.

Już na wstępie pojawiło się wiele istotnych stwierdzeń odnośnie wagi tego spotkania. Sięgając do czasów Cesarstwa Rzymskiego możemy zaobserwować zainteresowanie innymi religiami. Pomimo meandrów historii ludzie nadal odczuwają potrzebę rozmowy, podkreślenia tego, co łączy. Właśnie dialog i chęć jego podjęcia są istotne na każdej płaszczyźnie życia. Kiedy zanika dialog, zaczyna rodzić się konflikt. Po części wstępnej nadszedł czas na dyskusję na główny temat panelu. Prof. Adam Jezierski nawiązał do artykułu z październikowego wydania miesięcznika „Chidusz”, w którym rabin Tyson Herberger wyraźnie podkreślił, że akceptacja powinna być ponad tolerancją, która wywodzi się od łacińskiego czasownika tolerare, czyli „wytrzymywać”, „znosić”. Prelegenci wypowiadali się kolejno o znaczeniu akceptacji i tolerancji oraz poszukiwaniu w drugim człowieku pierwiastka boskiego, jako klucza do wspomnianej tolerancji.

Według Chazana Synagogi pod Białym Bocianem, Krzysztofa Korzonkowskiego ostatnie trzydzieści lat stanowi przykład dialogu międzykulturowego i zmian jakie zaszły w ludziach dzięki współistnieniu. Więc ani akceptacja, ani tolerancja, lecz otwarcie się. Otwarcie umysłu, poznanie własnej tożsamości i potrzeba miłości, to nieodzowne kroki do rozpoczęcia dialogu, a w konsekwencji zrozumienia i akceptacji, która oprócz pokoju, stanowi w judaizmie jedną z najważniejszych wartości. Jeśli natomiast mówimy o poszukiwaniu pierwiastka boskiego w drugiej osobie, to człowiek został stworzony na podobieństwo Boże. W oczach Boga jesteśmy równi, więc nie możemy kategoryzować innych. Celebrujmy więc bogactwo różnorodności, cieszmy się tym.

Podobne stanowisko w pierwszej kwestii - czyli akceptacja jako przyjmowanie tego co wokół nas, ponad tolerancją - zajął ks. bp elekt Waldemar Pytel. Każdy człowiek powinien zacząć zmieniać się od siebie, bo osoba odmieniona wewnętrznie patrzy inaczej. Ze zdania „Miłuj Boga z całego serca, a bliźniego swego jak siebie samego” wynika właśnie szacunek do drugiego człowieka, bo w każdym z nas jest pierwiastek boski.

Odmienne zdanie wyraził prof. Stefan Dudra. Zdecydowanie opowiedział się za tolerancją ponad akceptację, do której klucz powinny stanowić poznanie i wiedza. Różnorodną rzeczywistość należy przyjmować, doceniać, nawet celebrować, a nie kształtować na swój indywidualny sposób. Właśnie różnorodność daje nam możliwość rozwoju. Elementem osłabiającym tolerancję są zdecydowanie stereotypy, z którymi powinniśmy walczyć.

Ks. dr hab. Jarosław Lipniak zaczął swoją wypowiedź słowami Jana Pawła II: „Cóż to za bracia i siostry, którzy się jedynie tolerują?”. Akceptacja to tylko przedpole miłości. Należy akceptować, szanować osobę niezależnie od jej wiary, poglądów, nawet jeśli się z nią nie zgadzamy. Wszyscy jesteśmy dziećmi tego samego Boga. Musimy skupić się na czynieniu dobra, bardziej niż na walce ze złem, lecz nie zapominając, że protest przeciwko złu to nasz obowiązek. Wzbogacając innych, wzbogacamy samych siebie i to właśnie oznacza szacunek oraz otwartość pomimo różnic.

Na koniec pojawiło się też kilka pytań od słuchaczy panelu, min. o znaczenie liturgii dla tolerancji oraz możliwe formy dialogu i języka dla pojednania w sferze publicznej. Stworzył się wspólny obraz dla czterech wyznań. Mianowicie liturgia poprzez wspólne psalmy daje ludziom wierzącym poczucie, że są razem, liturgia zbliża i wzbogaca, dzięki czemu jesteśmy otwarci.  

Autor: Monika Papst